Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji

Rozdział XXI Kodeksu Karnego zawiera katalog przestępstw kwalifikowanych jako tzw. przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji.

Należy do nich zaliczyć takie czyny zabronione jak: sprowadzenie katastrofy w ruchu lądowym, wodnym, powietrznym zagrażającej życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu (art. 173 § 1 K.K.), spowodowanie, poprzez naruszenie zasad bezpieczeństwa, wypadku w którym inna osoba odniosła obrażenia (art. 177 § 1 K.K.), czy też jedno z najczęściej popełnianych przestępstw na polskich drogach – prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości (art. 178a § 1 K.K.).

W tym artykule skupimy się właśnie na tym ostatnim przestępstwie „prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości„, a w szczególności na grożących sankcjach za jego popełnienie.

Prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości

Zgodnie z art. 178 a § 1 K.K. w przypadku prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego Sąd może orzec karę grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Przypomnijmy, iż ze staniem nietrzeźwości mamy do czynienia wówczas gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo zawartość alkoholu w 1 dm³ wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg.

W przypadku zatrzymania kierowcy w stanie nietrzeźwości kara grzywny, ograniczenia wolności lub też pozbawienia wolności nie jest jedyną konsekwencją z jaką musi się liczyć. Sankcją znacznie bardziej dolegliwą dla wielu osób, szczególnie zawodowych kierowców, jest nałożenie przez sąd na sprawcę przestępstwa zakazu prowadzenia pojazdu na określony czas.

Przyjrzyjmy się zatem bliżej właśnie tej sankcji.

Zakaz prowadzenia pojazdów na określony czas

Zakaz prowadzenia pojazdów jest jednym z tzw. środków karnych, wymienionych szczegółowo w art. 39 K.K, obok m.in. pozbawienia praw publicznych, czy też zakazu zajmowania określonego stanowiska. Środki karne zazwyczaj orzekane są obok samej zasadniczej kary i głównym ich celem jest wywołanie u sprawcy przestępstwa dodatkowej dolegliwości. W niektórych przypadkach orzeczenie środka karnego jest obligatoryjne, niekiedy natomiast jest pozostawione do uznania sądu.

I tutaj dochodzimy do kwestii, dlaczego dla wielu kierowców prowadzących samochód w stanie nietrzeźwości orzeczenie tego środka karnego stanowi sankcję znacznie bardziej dotkliwą niż orzeczenie samej (często wysokiej) kary grzywny.

Zgodnie bowiem z obecnie obowiązującymi przepisami (art. 42 § 2 K.K.) sąd obligatoryjnie, na okres nie krótszy niż 3 lata orzeka zakaz prowadzenia pojazdów.

Zakaz prowadzenia pojazdów na okres niekrótszy niż 3 lata

W praktyce oznacza to, iż sąd nie może odstąpić od wymierzenia tej sankcji, a czas jej trwania to co najmniej 3 lata lub oczywiście okres dłuższy. Wyjątkiem może być sytuacja, gdy sąd warunkowo umarza postępowanie – wówczas to zastosowanie tego środka jest:

• po pierwsze pozostawione do uznania sądu,
• po drugie okres jego trwania jest znaczenie krótszy – do 2 lat – kwestii możliwości zastosowania warunkowego umorzenia postępowania w kontekście prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości został poświęcony odrębny artykuł, do lektury którego już teraz Państwa zachęcam.

Zakaz prowadzenia pojazdów określonej kategorii czy też rodzaju

Istotne jednak pozostaje to, że zakaz prowadzenia pojazdów może dotyczyć ich określonej kategorii, czy też rodzaju, a zatem skazanie za przestępstwo prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości nie zawsze będzie równoznaczne z całkowitą utratą uprawnień do kierowania określonymi pojazdami mechanicznymi.

Według utrwalonej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego zakaz prowadzenia pojazdów powinien dotyczyć kategorii pojazdu, który sprawca prowadził, dopuszczając się przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2008 r., V KK56/08). Innymi słowy istnieje konieczność zachowania związku między zakresem orzekanego zakazu a rodzajem pojazdu, jakim poruszał się sprawca.

To z kolei daje możliwość wyłączenia spod zakazu prowadzenia pojazdów określonych ich kategorii (poprzez odwołanie się w wyroku do konkretnej kategorii uprawnień kierowcy) bądź rodzaju (poprzez wskazanie np. pojemności silnika).

Jako przykład należy przywołać chociażby wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi- Północ w Warszawie, wydany w dniu 7 kwietnia 2022 r. w sprawie IV K 867/21, w którym to Sąd orzekł wobec oskarżonego zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, z wyłączeniem pojazdów o pojemności silnika do 50 cm ³.

Warto zatem powalczyć przed sądem o ograniczenie zakazu prowadzenia pojazdów do określonych ich kategorii bądź rodzaju zwłaszcza, iż Sąd orzeka ten zakaz na co najmniej trzy lata. Jeśli znajdujesz się w tak niekomfortowej i trudnej sytuacji z pewnością będziesz potrzebował dobrego i skutecznego adwokata, który pomoże Ci podjąć właściwe kroki. Im szybciej podejmiesz działania prawne, tym większe szansę na ich skuteczność.